Làm sao để doanh nghiệp trở thành data-driven business?

Lạc Việt
Apr 17
5 min read

Việc ra quyết định dựa trên cảm tính, thói quen hoặc ý kiến chủ quan đang dần trở nên lỗi thời trong kỷ nguyên số. Thay vào đó, các doanh nghiệp hiện đại đang hướng đến mô hình tổ chức dẫn dắt bởi dữ liệu (data-driven business) – nơi mọi quyết định, chiến lược và hoạt động đều được hỗ trợ bởi các phân tích và bằng chứng thực tế.

Tuy nhiên, chuyển đổi sang một tổ chức định hướng dữ liệu không chỉ đơn thuần là đầu tư phần mềm hay tuyển vài chuyên gia phân tích. Đó là một hành trình toàn diện, đòi hỏi thay đổi từ tư duy lãnh đạo đến văn hóa tổ chức, từ kỹ năng đội ngũ đến cấu trúc hệ thống.

1. Data-driven Business là gì và tại sao là xu hướng bắt buộc?

Data-driven business là doanh nghiệp hoạt động dựa trên dữ liệu – sử dụng dữ liệu để hiểu khách hàng, tối ưu vận hành, xây dựng chiến lược và đo lường hiệu quả. Tổ chức này không chỉ thu thập dữ liệu mà còn biến dữ liệu thành tri thức, rồi chuyển thành hành động cụ thể.

Các doanh nghiệp này:

Luôn đưa ra quyết định dựa trên số liệu thực tế
Đo lường mọi hoạt động bằng KPI rõ ràng
Sử dụng dữ liệu để dự báo xu hướng và quản trị rủi ro
Xây dựng hệ thống công nghệ đồng bộ để thu thập – phân tích – chia sẻ dữ liệu

Sự thành công của các công ty như Amazon, Google, Netflix chính là minh chứng rõ nhất cho sức mạnh của tư duy dữ liệu.

2. Các yếu tố để doanh nghiệp chuyển đổi thành Data-driven Business

Đây là nội dung chính của bài viết. Mỗi yếu tố đóng vai trò như một trụ cột, giúp tổ chức chuyển đổi từ mô hình truyền thống sang doanh nghiệp định hướng dữ liệu thực sự.

2.1. Lãnh đạo phải dẫn dắt bằng dữ liệu trước tiên

Chuyển đổi số, đặc biệt là định hướng dữ liệu, chỉ thành công khi lãnh đạo cam kết và làm gương. Họ phải:

Yêu cầu các báo cáo có số liệu thay vì cảm tính
Giao KPI cụ thể, có thể đo lường
Dựa trên dữ liệu để đưa ra quyết định đầu tư, tuyển dụng, mở rộng
Khuyến khích toàn bộ tổ chức sử dụng dữ liệu trong công việc hàng ngày

Tư duy lãnh đạo là mảnh ghép đầu tiên để xây dựng nền tảng data-driven.

2.2. Tăng cường kỹ năng phân tích dữ liệu trong nội bộ

Dữ liệu chỉ có giá trị khi được con người phân tích và sử dụng đúng cách. Vì vậy, doanh nghiệp cần đầu tư vào đào tạo kỹ năng phân tích dữ liệu trong doanh nghiệp cho mọi cấp độ:

Nhân viên: biết sử dụng dashboard, hiểu cách đọc biểu đồ, giải thích số liệu
Quản lý: biết phân tích xu hướng, đọc báo cáo tổng hợp, đề xuất chiến lược
Chuyên gia phân tích: thành thạo công cụ BI, xử lý dữ liệu lớn, mô hình hóa

Một tổ chức data-driven không thể vận hành hiệu quả nếu chỉ có vài chuyên gia phân tích đơn lẻ, mà cần toàn bộ nhân sự hiểu và sử dụng dữ liệu trong công việc.

2.3. Triển khai hệ thống công nghệ Business Intelligence hiện đại

Công cụ là “cánh tay nối dài” giúp con người truy xuất, trực quan hóa và chia sẻ dữ liệu dễ dàng. Một trong những nền tảng quan trọng không thể thiếu là BI – Business Intelligence là gì.

BI giúp doanh nghiệp:

Tự động hóa báo cáo và phân tích theo thời gian thực
Kết nối nhiều nguồn dữ liệu rời rạc vào một hệ thống tập trung
Trình bày dữ liệu bằng biểu đồ, bảng tổng hợp dễ hiểu
Phân quyền chia sẻ dữ liệu theo từng bộ phận

Sự kết hợp giữa công nghệ BI hiện đại và tư duy dữ liệu là tiền đề để tổ chức đưa ra quyết định nhanh chóng và chính xác hơn.

2.4. Sử dụng BI Software Tools linh hoạt, phù hợp với quy mô

Không phải doanh nghiệp nào cũng cần công cụ phức tạp hay chi phí cao. Quan trọng là chọn bi software tools phù hợp với quy mô, nhu cầu và năng lực nhân sự.

Một số công cụ phổ biến:

Power BI (Microsoft): linh hoạt, trực quan, phù hợp với doanh nghiệp vừa và lớn
Tableau: mạnh về trực quan hóa, xử lý dữ liệu phức tạp
Google Data Studio: miễn phí, dễ kết nối Google Analytics
Các công cụ tích hợp sẵn trong ERP, CRM

Lựa chọn công cụ phù hợp giúp tối ưu chi phí đầu tư và tăng khả năng ứng dụng thực tế.

2.5. Áp dụng đúng kỹ thuật phân tích dữ liệu theo mục tiêu

Không có một phương pháp phân tích nào phù hợp cho mọi vấn đề. Doanh nghiệp cần xác định bài toán và áp dụng kỹ thuật phân tích dữ liệu phù hợp, chẳng hạn:

Phân tích mô tả: thống kê doanh thu, sản phẩm bán chạy
Phân tích chẩn đoán: lý do tỷ lệ nghỉ việc tăng đột biến
Phân tích dự báo: dự đoán nhu cầu thị trường 3 tháng tới
Phân tích đề xuất: hệ thống gợi ý sản phẩm theo hành vi người dùng

Việc áp dụng đúng kỹ thuật giúp doanh nghiệp không chỉ hiểu chuyện gì đang diễn ra, mà còn đưa ra được phương án cải thiện cụ thể.

3. Những rào cản khiến doanh nghiệp chưa thể trở thành tổ chức dữ liệu

Dù nhận thức rõ tầm quan trọng của dữ liệu, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa chuyển đổi thành công vì:

Thiếu tư duy dữ liệu ở cấp lãnh đạo
Chưa chuẩn hóa quy trình thu thập và lưu trữ dữ liệu
Silo dữ liệu giữa các phòng ban
Thiếu nhân lực có khả năng đọc và diễn giải dữ liệu
Đầu tư công cụ nhưng không khai thác triệt để

Để vượt qua các rào cản này, doanh nghiệp cần bắt đầu từ những bước nhỏ, liên tục đo lường hiệu quả và cải tiến từng ngày.

4. Lộ trình chuyển đổi sang Data-driven Business

Một số gợi ý để bắt đầu hành trình:

Bước 1: Đánh giá hiện trạng sử dụng dữ liệu trong doanh nghiệp
Bước 2: Xác định mục tiêu cụ thể – đo lường hiệu suất, tối ưu chi phí, dự báo thị trường…
Bước 3: Lựa chọn công cụ BI phù hợp và triển khai thí điểm
Bước 4: Đào tạo nhân sự nắm kỹ năng cơ bản về phân tích dữ liệu
Bước 5: Xây dựng văn hóa dữ liệu: khuyến khích sử dụng số liệu thay vì ý kiến chủ quan
Bước 6: Mở rộng hệ thống, kết nối các nguồn dữ liệu quan trọng

Việc trở thành một data-driven business không thể diễn ra trong một ngày. Đó là hành trình chuyển đổi tư duy, công cụ và con người một cách bền vững. Doanh nghiệp cần đầu tư vào:

Xây dựng văn hóa sử dụng dữ liệu
Phát triển kỹ năng phân tích dữ liệu trong doanh nghiệp
Áp dụng đúng kỹ thuật phân tích dữ liệu
Chọn hệ thống BI phù hợp, từ BI là gì đến triển khai công cụ bi software tools

Doanh nghiệp nào biết tận dụng sức mạnh của dữ liệu sẽ không chỉ tồn tại, mà còn vươn lên dẫn đầu trong thị trường ngày càng cạnh tranh.

Cùng chủ đề: